علت و نشانه های اضطراب کودکان، چگونه اضطراب کودک را کاهش دهیم؟

اضطراب یکی از مهم ترین مشکلات روانشناختی است که عده زیادی در طول زندگی خود آن را تجربه می کنند. کودکان هم از این قاعده مستثنی نیستند و موارد بسیاری از اضطراب در کودکان وجود دارد. اضطراب بخشی طبیعی از رشد سالم کودک می باشد اما گاهی شدت این اضطراب آنقدر زیاد است که می تواند به آنها آسیب برساند. اضطراب در کودکان می تواند به صورت شایعی رخ دهد.
اضطراب در کودکان امکان دارد به صورت فیزیولوژیکی، شناختی و رفتاری ظاهر شود. این اختلال تاثیرات بسیار منفی روی روند رشد و توسعه کودکان خواهد داشت. در این مقاله به موضوع نشانه های اضطراب کودکان و روش کاهش اضطراب در کودکان می پردازیم با ما همراه باشید. همچنین اگر نیاز به مشاوره دارید، بهترین مشاور کودک و نوجوان در تهرانپارس را به شما معرفی می‌کنیم.

تفاوت اضطراب و استرس

اضطراب و استرس دارای علائم مشترک زیادی هستند. استرس پاسخ طبیعی به محرک های استرس زاست و با از بین رفتن محرک، استرس نیز رفع می شود. اما اضطراب حتی با برطرف شدن منشا آن از بین نمی رود و باعث ایجاد اختلال در زندگی طبیعی فرد می شود.

اضطراب چیست؟

اضطراب یک وضعیت روانی است و به عنوان یک واکنش طبیعی در برابر تهدیدها یا استرس ها توصیف می شود. اضطراب ممکن است به حدی برسد که عملکرد روزانه فرد تحت تاثیر قرار بگیرد و به یک مشکل و نگرانی مزمن تبدیل شود.

انواع اضطراب در کودکان

اضطراب در کودکان می تواند در اشکال مختلف ظاهر شود. در زیر، برخی از انواع رایج اضطراب در کودکان را ذکر می کنیم:

اضطراب جدایی

کودکان با اضطراب جدایی دچار ترس از جدا شدن از والدین یا افراد مهم دیگر می شوند. این اضطراب معمولا در مواقعی مانند شروع مدرسه، ترک خانه یا جدا شدن از والدین ظاهر می شود.

اضطراب اجتماعی

کودکان با این اختلال اضطراب شدیدی را در موقعیت هایی چون صحبت کردن در مقابل دیگران، ترس از قضاوت شدن توسط دیگران و ترس از رنجاندن تجربه می کنند. به همین دلیل از تعامل با همسالان، شرکت در فعالیت های گروهی و سخنرانی در جمع پرهیز می کنند.

اضطراب فوبیک

کودکان مبتلا به اختلال، نسبت به بعضی اشیا یا موقعیت ها ترس و نگرانی نشان می دهند.

اضطراب عمومی

این نوع اضطراب معمولا نگرانی های پیش بینی نشده و مداوم در مورد بسیاری از مسائل برای کودکان ایجاد می کند. آنها همواره درباره عملکرد تحصیلی، رفتاری یا ارتباطات اجتماعی خود دچار استرس و اضطراب می شوند.

اضطراب عملکردی

این اضطراب باعث نگرانی و استرس در هنگام فعالیت های خاص مانند آزمون ها، مسابقات ورزشی یا هنر می شود.

عوامل ایجاد اضطراب در کودکان

عوامل متعددی موجب اضطراب در کودکان می شوند. این دلایل می تواند ناشی از عوامل درونی یا بیرونی باشند. کودکان مانند بزرگسالان ممکن است با موقعیت ها و عوامل مختلفی که می تواند استرس آور باشد، رو به رو شوند. در اینجا به ذکر تعدادی از این عوامل می پردازیم.

تغییرات در زندگی خانوادگی

اتفاقاتی چون جدایی والدین، مهاجرت، تغییر مکان زندگی و شرایط بد مالی باعث ایجاد اضطراب در کودکان می شوند.

اضطراب ناشی از محیط مدرسه

در مدرسه عواملی چون حس رقابت، درگیری با دوستان، تکالیف درسی فشرده و … می تواند از علائم بروز اضطراب در کودکان باشد. البته ممکن است با گذشت زمان اضطراب بچه ها در دوران مدرسه کمتر شود و از بین برود.

مسائل خانوادگی

مشکلات مربوط به خانواده مانند مشاجره و اختلاف والدین، طلاق و جدایی، مرگ یکی از اعضای خانواده و حتی تولد یک فرزند جدید می تواند از دلایل اضطراب در کودکان باشند.

اخبار ناگوار از رسانه ها

ممکن است کودکان متوجه اطلاعات منفی و ترسناک از طریق رسانه ها مانند تلویزیون، رادیو و اینترنت شوند. اخباری مانند حوادث ناگوار طبیعی، تروریسم و تصاویر خشونت آمیز می تواند به شدت برای کودکان ناراحت کننده و استرس زا باشند.

فشار های اجتماعی

ویژگی های رفتاری چون اعتماد به نفس پایین، عدم توانایی در برقراری ارتباط اجتماعی و … ممکن است باعث ایجاد اضطراب در کودکان شوند.

بیماری های مزمن

بیمارهایی مانند چاقی، آسم و بیش فعالی امروزه در کودکان بسیار شایع شده است. این بیماری ها موجب ایجاد اضطراب در کودکان می شوند. خواب ناکافی، تغذیه نامناسب، تلاش برای محبوبیت و استرس والدین از دیگر علائم بروز اضطراب در کودکان هستند.

علائم اضطراب در کودکان

علائم اضطراب در کودکان متنوع و بر اساس سن و شخصیت آنها متفاوت می باشند. معمولا این علائم، خود را به صورت تغییر در رفتار یا تغییرات جسمی نشان می دهند. اضطراب در کودکان باعث بروز رفتارهایی می شود که ممکن است برای والدین گیج کننده باشد. به همین دلیل بهتر است علائم اضطراب در کودکان را بشناسند. در اینجا به ذکر این علائم می پردازیم:

تغییر در رفتار اجتماعی

کودک از شرکت در فعالیت های گروهی اجتناب می کند و از دوستانش فاصله می گیرد. آنها از برقراری ارتباط با همسالان خود دچار مشکل می شود.

مشکل خواب

یکی از علائم اضطراب در کودکان نخوابیدن یا بیدار شدن در شب به دلیل کابوس و خواب های بد است. کودکانی که به تازگی اتاق جدا دارند یا تنها می خوابند بیشتر درگیر این مشکل می شوند.

مشکلات جسمی

برخی کودکان ممکن است علائم جسمی چون سردرد، شکم درد، مشکلات گوارشی، شب ادراری، بی اشتهایی و درد در قفسه سینه را تجربه کنند.

تغییر در رفتار و احساسات

کودکان مضطرب احساس تنش و عصبانیت بیش از حدی دارند. آنها را در هنگام خشم و عصبانیت نمی توان کنترل کرد. ممکن است دچار احساس افسردگی و ناامیدی شوند.
بی قراری، مشکل در تمرکز، تحریک پذیری و … از دیگر علائم اضطراب در کودکان هستند.

کاهش اضطراب در کودکان

باید کاهش اضطراب در کودکان را جدی بگیرید. زیرا اضطراب نوعی نگرانی یا ترس می باشد که اثرات بسیار بدی بر کودکان می گذارد. مشاوره روانشاختی یا روانشناس می تواند به کودک کمک کند تا مشکلات و نگرانی های خود را بیان کند و روش های مقابله با استرس را یاد بگیرد. در اینجا روش هایی برای کاهش اضطراب کودکان ذکر می کنیم. ضروری است این روش ها زیر نظر مشاور و پزشک کودک انجام شود.

درک و تایید احساسات کودک

زمانی که کودک در مورد موضوعی احساس نگرانی می کند نیاز به درک شدن از سمت اطرافیان دارد. به هیچ عنوان حس نگرانی آنها را بی اهمیت ندانید و احساسات او را تایید کنید به عنوان مثال به او بگویید من احساسات تو را درک می کنم و من هم در این موقعیت دچار اضطراب می شوم. می توانید از عبارات آرام بخش و مثبتی برای ایجاد حس آرامش در کودک استفاده کنید.

فعالیت های آرامبخش در برنامه کودکان خود قرار دهید

کودکان به استراحت و بازی نیاز دارند. گاهی اوقات سرگرمی هایی چون ورزش کردن باعث ایجاد رقابت می شود. کودکان خود را در رقابت های نامناسب قرار ندهید چون باعث افزایش اضطراب آنها می شود. انجام کارهای هنری چون طراحی، رنگ آمیزی و نقاشی، بازی با شن و حباب بازی برای کاهش اضطراب کودکان بسیار مفید می باشند.

تنفس عمیق

برخی افراد هنوز به نقش تنفس در کاهش استرس و اضطراب باور ندارند. اما تنفس عمیق می تواند تاثیر زیادی بر فیزیولوژی بدن بگذارد. زمانی که بدن کودک در شرایط اضطراب قرار می گیرد، ماهیچه های بدن سفت می شوند و ضربان قلب بالا می رود. تنفس هم کوتاه تر و تند تر خواهد بود. تنفس عمیق به بدن کمک می کند تا به شرایط آرامش برسد.

خواب و استراحت کافی

کودکان مضطرب در خوابیدن هم مشکل دارند. والدین باید متوجه شوند که دقیقا چه چیزی باعث اضطراب در فرزند آنها می شود. برای مثال آیا از تاریکی می ترسد؟ وجود یک حشره یا اسباب بازی باعث ترس کودک شده است؟ کشف این علت به شما کمک می کند راه حل مناسب برای مبارزه با اضطراب کودک را پیدا کنید.

فرزند خود را تشویق کنید تا با ترس هایش رو به رو شود

بیشتر افراد هنگامی که از موقعیت یا موضوعی می ترسند از آن دوری می کنند. دوری از موقعیت های اضطراب زا، نه تنها اضطراب را کاهش نمی دهد بلکه ممکن است باعث افزایش استرس شود. مواجهه با ترس ها باعث کمرنگ شدن استرس و اضطراب در کودکان می شود. بر اساس مطالعات اگر در یک موقعیت استرس زا بمانید، اضطراب و استرس شما در عرض 20 تا 45 دقیقه کاهش می یابد.

استفاده از زبان حمایتگر

والدین و معلمان با استفاده از جملاتی که احساس امنیت و حمایت را به کودک منتقل می کنند یا او را آرام می کنند به کودک اطمینان می دهند که قصد حمایت جدی از او را دارند.

مشاور روانشاختی

مشاوره روانشناختی با روانشناس کودکان می تواند به کودک کمک کند تا مشکلات و نگرانی های خود را بیان کند و روش های مقابله با استرس را یاد بگیرد.

درمان استرس کودک با دارو

درمان دارویی در مواقعی که اضطراب کودک مزمن باشد یا روی عملکرد او تاثیر بگذارد به عبارتی زندگی او را مختل کند بسیار ضروری است. اگر حین دارو درمانی، روان درمانی هم انجام شود احتمال دارد بعد از 6 ماه تا 1 سال درمان دارویی را متوقف کرد. حتما در این مورد به پزشک مراجعه شود.

سخن پایانی در مورد علت و نشانه های اضطراب کودکان

به کودک خود کمک کنید تا با استرس ها، نگرانی ها و اضطراب هایی که در ذهن خود دارد، مبارزه کند. کاهش استرس در کودکان باعث حفظ سلامتی جسمی و روانی آنها خواهد شد. عدم درمان مناسب این عارضه زندگی کودکان را به شدت مختل می کند پس آن را جدی بگیرید.